College beantwoordt vragen PvdA-fractie over: Erfgoedverordening gemeente Noordwijk.

Daarom stelde de PvdA vervolgens deze vraag op 19 december schriftelijk aan het college van B&W van de gemeente Noordwijk. Stel dat de eigenaar van een pand zijn monumentale dak wil voorleggen met zonnepanelen. Of hij/zij heeft behoefte aan een verbouwing die afbreuk doet aan het monumentale karakter van het pand. Dat zou voor zo’n eigenaar een reden kunnen zijn om aan de gemeente te vragen de monumentenstatus op te heffen.

De PvdA vreest dat bij afwijzing van dit verzoek deze eigenaar zich met succes bij de rechter zal kunnen beroepen op de nieuwe erfgoedverordening en benadrukken dat hij/zij recht heeft op gelijke behandeling.

Vragen PvdA-fractie en de antwoorden van het college:

Vraag 1.
Kunnen de eigenaren van de panden die op dit moment tot gemeentelijk monument zijn aangewezen zich beroepen op de nieuwe erfgoedverordening en verzoeken de monumentenstatus op te heffen?

Het korte antwoord is, dat hier inderdaad een mogelijkheid toe is. De verordening geldt voor iedereen en men mag verzoeken een pand voor te dragen als monument. Dat betekent dat men ook mag verzoeken een pand uit het register te schrappen. Dit is echter geen volledig antwoord. In de praktijk is de regel immers terughoudender.

Artikel 12.2 van de verordening geeft aan dat we in een dergelijk geval dezelfde stappen moeten doorlopen als voor aanwijzing van een monument (Een overigens gebruikelijke regel in een dergelijke verordening). Dit betekent dat ook bij beroep op de nieuwe verordening een monument niet zomaar kan worden uitgeschreven.

Voor een volledig beeld zullen wij de te volgen stappen hieronder verder uitleggen.

Stappenplan bij verzoeken
Als een eigenaar een dergelijk verzoek doet, betekent dit dat dit een verzoek is aan het college om een monument voor te dragen om uit het register te halen. Het college zal in dat geval een uitspraak moeten doen of zij het waarschijnlijk vindt dat het pand in aanmerking komt om af te voeren en of zij deze wil voor dragen voor de procedure.

1. Om een monument af te voeren zal eerst aangetoond moeten worden dat er onvoldoende monumentale waarden aanwezig zijn om de status van gemeentelijk monument te behouden.

2. Mensen die een dergelijk verzoek willen doen zullen daarom dus gevraagd worden voldoende informatie aan te leveren waaruit blijkt dat afvoeren van de lijst op zijn plaats is. Dit kunnen onder andere foto's zijn, een motivatie en/of een bouwkundig rapport.

3. Een eventuele reden om een pand af te voeren kan zijn dat Het pand door externe factoren (bijvoorbeeld brand) zodanig beschadigd is dat van het pand feitelijk niet meer aanwezig is. Afvoeren vanwege het nalaten van de instandhoudingsverplichting of vanwege wijzigingen aan het monument die zijn uitgevoerd op basis van een omgevingsvergunning zijn in beginsel geen redenen om een monument van de lijst af te voeren.

In het eerste geval heeft iemand immers niet voldaan aan artikel 13 uit de verordening, in het tweede geval is beoordeeld of bij werkzaamheden voldoende rekening wordt gehouden met de waardevolle elementen in het pand.

4. Op basis van de aangeleverde informatie, beschikbare gegevens en beleid, zal een advies uitgebracht worden aan het college, of het zinvol is de procedure tot afvoeren te starten. De
informatie kan eventueel, gelet op haar taakomschrijving, vooraf ook nog voorgelegd worden aan de erfgoedcommissie. In principe mag ervan uitgegaan worden dat afvoeren van de lijst niet op zijn plaats is, monumenten zijn aangewezen vanwege bepaalde waarden die ze vertegenwoordigen.

Hiervoor is onderzoek gedaan, een redengevende omschrijving opgesteld, overleg gepleegd en advies uitgebracht door de bevoegde commissie. Het college heeft hier vervolgens een afgewogen besluit op gemaakt. Over het algemeen mag er daarom van uitgegaan worden dat ook het college kiest niet tot de procedure over te gaan.

5. Het is uiteindelijk aan het college te besluiten wel/of niet tot de procedure over te gaan. Afwijken van de adviezen zal expliciet ook gemotiveerd moeten worden aan de erfgoedcommissie, als deze om advies gevraagd is.

6. Mocht de procedure wel gestart worden (ook bij negatief advies), dan geldt nog dat de volledige procedure doorlopen moet worden om het monument daadwerkelijk uit het register te schrappen. Hiervoor gelden de in de verordening genoemde adviesverplichtingen en termijnen.

Nota bene
Belangrijk om te vermelden is, dat de verordening het de eigenaar van het pand alleen mogelijk maakt het college wel of geen afweging te laten maken binnen de aanwijzings/uitschrijvingsprocedure. Bij uitschrijving heeft de eigenaar dus ook het recht om de procedure stop te zetten. Op basis van bovenstaande geldt dus een voor eenieder gelijkwaardige regel.

Het stopzetten van de procedure bij uitschrijving, leidt praktisch gezien wel altijd tot behoud van de monumentenstatus van het pand. Er dient ook rekening mee gehouden te worden dat het niet mogelijk is een reeds genomen besluit van het college op basis van een belangenafweging, zonder motivatie of afweging te niet te doen. Er mag normaal gesproken vanuit gegaan worden dat de bestuursrechter dit onderschrijft. 

Bij onvoldoende motivatie voor uitschrijving uit het register is er een grote kans dat bezwaren van partijen die pleiten voor instandhouding, gegrond verklaard worden. Hiervoor verwijzen we verder nog graag naar de toegevoegde bijlage "Juridische aspecten instemmingsvereiste aanwijzing monument".

Slotsom
Het is dus mogelijk een verzoek te doen tot uitschrijving. Het college doet daarop een uitspraak of zij het verstandig vindt hiervoor de procedure te starten. Er is verder altijd een afweging nodig om een monument uit te kunnen schrijven. De gang van zaken leidt normaal niet tot gewijzigd inzicht. Daarmee is in principe over het algemeen gesproken geen directe grondslag om monumenten uit het register te schrappen.

Wij vertrouwen erop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd.
Hoogachtend,
Burgemeester en wethouders van Noordwijk.

Kort verslag raadsvergadering onderwerp: Erfgoedverordening 2019. (tekst gemeente Noordwijk)
Het raadsvoorstel Erfgoedverordening Noordwijk 2019 werd dinsdagavond behandeld tijdens de laatste raadsvergadering van het jaar. Uitgangspunt daarbij is dat het aanwijzen van een gebouw als monument alleen mogelijk is, wanneer de eigenaar daar expliciet mee instemt. Dit wijkt af van het huidige beleid, waarbij het college gebouwen mag aanwijzen die in haar ogen een monumentale status verdienen.

Het debat in de raad spitste zich dan ook toe op de vraag of het verstandig zou zijn om (elementen van) het oude beleid toch te handhaven. Onder andere zouden op die manier de erfgoedcommissies van Noordwijk en Noordwijkerhout een rol kunnen blijven spelen in de advisering over het monumentale erfgoed in de gemeente. Uiteindelijk besloot een meerderheid van de raad het raadsvoorstel te steunen en vrijwillige medewerking van eigenaren dus als basiscriterium te hanteren.